Dramat romantyczny
cechuje brak jedności miejsca, czasu i akcji (niejednolita, wielowątkowa, w różnych miejscach). Kompozycja jest luźna, fragmentaryczna, istnieją duchy dopowiadające. Sceny są zbiorowe, drastyczne. Złamana jest zasada decorum – język potoczny, synkretyzm rodzajowy, elementy patetyczne wraz z komizmem; satyrą, świat realny łączy się z fantastycznym. Występują elementy wierzeń ludowych. Tematyka zaczerpnięta jest ze współczesności. Celem dramatu jest wzbudzanie uczuć patriotycznych. Bohater romantyczny istnieje na tle bohatera zbiorowego – narodu. Jest samotny, indywidualista, skłócony z otoczeniem, nieszczęśliwie zakochany, walczy o dobro ludzkości.
Dramat antyczny
1. Zasada trzech jedności:
• czasu – akcja rozgrywa się w czasie jednej doby (między wschodem i zachodem słońca)
• miejsca – akcja rozgrywa się w jednym miejscu ( o wydarzeniach innych informuje specjalny aktor – posłaniec)
• akcji – jest ona jednowątkowa (bez wątków pobocznych)
2. Ograniczona liczba aktorów (3), występowali tylko mężczyźni
3. Brak scen zbiorowych
4. Konflikt tragiczny ( starcie dwóch przeciwstawnych racji, jedna z nich musi zginąć, postacie kierowani fatum, losem, przeznaczeniem)
5. Istnienie chóru
6. Zasada decorum (obowiązek pisania tragedii stylem wysokim)
7. Zasada jedności estetyk ( zakaz przeplatania się scen tragicznych i komicznych)
8. Bohaterami są wybitne jednostki pochodzące z wyższych sfer
9. Specyficzna budowa utworu:
• prolog – zapowiedź wydarzeń
• parodos – pierwsze wystąpienie chóru, wprowadzające do akcji)
• pięć przeplatających się epejsodionów (wystąpienia aktorów) i stasimonów ( wystąpienia chóru)
• exodos(ostanie wystąpienie chóru podsumowującego wydarzenia)
Dramat szekspirowski
1. Załamanie zasady decorum – wprowadzenie śmiesznych, rubasznych scen.
2. Załamanie zasady mimesis na rzecz kreacji poprzez tworzenie fantastycznych rzeczywistości oraz dbałość o język wypowiedzi.
3. Załamanie zasady trzech jedności. Struktura tragedii szekspirowskiej:
. podział akcji na: ekspozycje, powstanie, rozwój konfliktu, kryzys, rozwiązanie
. czas: rządy Makbeta trwają 17 lat.
. miejsce: rozprzestrzenienie dramatu
4. Paralelizm świata przedstawionego, na który składa się świat ziemski i pozaziemski – wzajemnie się przenikają.
5. Kreacja bohatera pogłębionego psychologicznie – zerwanie z monolityczną postacią starożytnego bohatera.
6. Wprowadzenie scen zbiorowych, służących ocenie i charakterystyce społeczeństwa .
7. Ograniczenie roli fatum na rzecz kreacji człowieka- kowala swojego losu.
8. Rezygnacja z antycznego podziału na : prologos, parodos, epizodion, stasimon, eksodos.
Pisany prozą.