Dnia 31 listopada przed północą ludzie z wioski zgromadzili się w kaplicy cmentarnej, aby odprawić obrzęd , polegający na przywołaniu pokutujących dusz grzesznych ludzi w celu ulżenia ich cierpieniom. Każdy z nich miał ze sobą jedzenie i picie dla duchów!
Prowadzący obrzęd Guślarz najpierw kazał zasłonić okna, zamknąć drzwi od kaplicy i zgasić wszystkie lampy aby było głucho i ciemno. Następnie ludzie zebrali się wokół trumny a on wzywał kolejno różne duchy, używając przy tym rytualnych gestów i zaklęć. Następstwem tego było pojawienie się pod postacią aniołków rodzeństwa Józia i Rózi. Chłopiec mówił o obecnym życiu w raju i , że tylko pozornie jest im dobrze.
Poprosili oni o dwa ziarenka goryczy i wypowiedzieli prawdę moralną
„kto nie doznał goryczy ni razu, ten nie dozna słodyczy w niebie”. Guślarz spełnił ich życzenia i odprawił.
Kazał sobie podać smolny pęk łuczywa i kocioł wódki, poczym zaczął wypowiadać zaklęcia. Kolejnym jego krokiem było wywołanie ducha Złego Pana. Nagle wszyscy usłyszeli głos zza okna, który prosił o jedzenie. Nie mógł go jednak dotknąć ponieważ ptaki szarpały i ziarno i jego ciało. Widmo znikając wypowiedziało następną prawdę moralną
„Bo kto nie był ni razu człowiekiem,
Temu człowiek nic nie pomoże.”
Guślarz wypowiadając zaklęcie i przywołując duchy pośrednie sprowadził młodą dziewczynę. Miała na imię Zosia. Była piękna i młoda, lecz niestety bawiła się uczuciami innych. Po śmierci chciała naprawić swój błąd i wypowiedziała słowa:
„Kto nie dotknął ziemi ni razu,
Ten nigdy nie może być w niebie.”
Guślarz kończąc obrzędy wypowiadał zaklęcia by przywołać wszystkie duchy. Rzucił jedzenie na każdy róg kaplicy po czym wyszli. Na zewnątrz zobaczyli kolejną zjawę. Próbowali z nią rozmawiać lecz ona nic nie odpowiadała.
Według mnie ważnym powodem odprawiania dziadów, było przekazanie nauk moralnych. Duchy cierpiące za swoje grzechy, mogły własnym przykładem zaświadczyć o ważności przestrzegania norm etycznych.
Autor: Krzysiek W.