EPIKA
świat przedstawiony epiki zawiera wszystkie zdarzenia i elementy rzeczywistości odnoszące się do bohaterów utworów, narracja to wypowiedź narratora, może być trzecioosobowa (narrator poza światem przedstawionym) lub pierwszoosobowa (narrator jest częścią świata przedstawionego), o świecie przedstawionym w utworze opowiada narrator, czyli fikcyjna osoba.

Gatunki epickie:
– nowela
– opowiadanie
– powieść
– anegdota
– bajka
– epopeja
– legenda

LIRYKA
świat przedstawiony wyłania się z monologu lirycznego, jest to świat wewnętrznych przeżyć, uczuć i refleksji, monolog liryczny to samodzielna wypowiedź podmiotu lirycznego podmiot liryczny (inaczej „ja” liryczne) to osoba fikcyjna wypowiadająca swoje przeżycia i doznania, nadawca monologu wewnętrznego.

Gatunki liryczne:
= elegia
– fraszka
– hymn
– oda
– pieśń
– sonet
– tren

DRAMAT
świat przedstawiony tworzą bohaterowie swoimi wypowiedziami i działaniami, głównym składnikiem tego świata jest akcja
dialog jest obok monologu podstawową formą wypowiedzi w utworze dramatycznym, monolog jest dłuższą wypowiedzią jednej postaci,
ograniczona rola podmiotu literackiego, bohaterowie wypowiadają się w sposób bezpośredni, brak pośrednika między autorem a odbiorcą.

Gatunki dramatyczne:
– dramat właściwy
– komedia
– tragedia

Gatunki mieszane to gatunki te łączą cechy różnych rodzajów literackich:
– ballada
– dramat romantyczny
– satyra
– poemat dygresyjny
– poemat heroikomiczny
– powieść poetycka